نگاهی به فیلم «پروین»/ اختر چرخ ادب، کم فروغ یا رخشنده؟
تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۵۵۹۲۵
به گزارش خبرنگار مهر، فیلم «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی که در جشنواره فیلم فجر امسال به نمایش درآمد، به زندگی پروین اعتصامی به روایت برادرش میپردازد. تنها دختر یوسف اعتصام الملک که کوچکترین فرزند او بود را رخشنده نامیدند، شاعره معاصر ما که بعدها به نام پروین شناخته شد متولد بیست و پنج اسفند ۱۲۸۵ شمسی در تبریز پس از پنج برادر و درگذشته ۱۵ فروردین ۱۳۲۰در تهران است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
عمر کوتاه او همزمان با دوره تغییر جامعه و تلاطم های مشروطه بود و وجودش به واقع درخششی - هرچند کوتاه - در تاریخ ادبیات و حضور اجتماعی زنان و گذار از پرده نشینی و تاریکی نادانی به عرصه علم و ادب و دانش و اجتماع بود. بهانه این یادداشت اما، فیلم «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی است که در جشنواره فیلم فجر امسال به نمایش درآمد و به زندگی او به روایت برادرش ابوالفتح اعتصامی (با بازیگری امیرحسین صدیق) میپردازد.
آنچه در فیلم در مورد شخصیت پروین بیان میشود، تصویر زنی حساس و ضعیف و بیرمق است که در مواردی با واقعیتهای زندگی او نیز چندان مطابق نیست. میدانیم که بیشترین تاثیر در هویت پروین را خانواده او بهخصوص پدر (یوسف اعتصامی) و مادر (اختر فتوحی دختر میرزا عبدالحسین مقدم العداله) داشته اند. یوسف اعتصام - که در فیلم محمدرضا شریفی نیا نقش او را بازی میکند - مردی است نواندیش و آزاده، مسلط به زبان های عربی و فرانسه و ترکی که اهل قلم و نگارش است و ترجمه میکند (به جز ترجمه کتاب های ویکتور هوگو و ژول ورن او اولین کسی که نمایشنامه ای از شیلر را از آلمانی به فارسی برگرداند) و یکی از کتاب هایش (به عربی) در مصر سال ها به عنوان کتاب درسی تدریس میشد، اما کتابی که در مورد ظهور شخصیت پروین میتوان به آن اشاره کرد کتاب «تربیت نسوان» است. این کتاب که نخستین رساله مدرن در دفاع از حقوق زنان به زبان فارسی است، ترجمه ای مختصر از کتاب «تحریر المراة» به قلم قاسم امین مصری است که در باب حقوق زنان نوشته شده بود و در قاهره منتشر شده و هرچند بر پایه آیات و احادیث بود موجبات واکنش علمای سنت گرای مصر را فراهم آورد.
پروین کوچک تحت تعالیم پدرش در خانه فرانسه و عربی و ترکی را به خوبی آموخته بود، و سپس به مدرسه آمریکاییان رفت و به عنوان دانش آموز ممتاز از آن مدرسه فارغ التحصیل شد و مدتی نیز همان جا تدریس کرد. تاثیر دیگری که پدر و شخصیت او روی دختر کوچک داشته حضور و وزن او در جمع ادیبان و فرزانگان دوران خود مانند ملک الشعرای بهار، میرزا کاظم آشتیانی، علی اکبر دهخدا، عباس خلیلی (پدر سیمین بهبهانی) و ... بود که باعث برکشیده شدن و تراشیده شدن شخصیت پروین در مواجهه با این فضای فرهنگی شد. در فیلم بخشی از این معاشرت ها را - بهخصوص در مورد حضور پروین و شعر خوانی در انجمن ادبی - میبینیم، هرچند نوع پرداخت شخصیت ظریف و شکننده پروین طوری است که گویی ملک الشعرای بهار و دهخدا آبگینه در دست دارند و نگران شکستن آن به کوچکترین تلنگری هستند! در حالی که سخنرانی او در هنگام فارغ التحصیلی با عنوان «زن و تاریخ» در عین حال که نشاندهنده پختگی زبان و اندیشه اوست، بیان کننده شخصیت محکم و متکی به نفس او در بیان اندیشهها و دفاع از آنهاست. به واقع سختی های زندگی زنی مانند پروین او را سخت قدرتمند و آرام و محکم ساخته بود که مخالفت های بیپایه و اساس شاعرانی نظیر گرگانی (که شائبه شعر دزدی پروین را مطرح کرده بودند) خللی در عزم و توان او ایجاد نمیکرد.
بخشی از این سختی مربوط به ازدواج اوست که در فیلم بزرگنمایی شده و به درستی و مطابق واقعیت نشان داده نشده است. به هر صورت پروین دختری از خانواده ای بزرگ و سرشناس بوده که علیرغم حفظ سنت ها در زمانه خود بسیار پیشرو و نواندیش بوده اند و به صورتی سنتی با پسرعموی پدرش به نام فضلالله همایون فال که مردی ارتشی و البته اهل ادب بوده ازدواج میکند و به کرمانشاه - محل خدمت همسر - میرود ولی بعد از مدتی بسیار کوتاه (نزدیک یک ماه بعد) به خواست خود و به دلیل استفاده همسرش از تریاک و مشروبات از او جدا میشود. این جدایی سریع و خود خواسته با حمایت کامل خانواده پروین و توافق همسرش که مردی لطیف الطبع بوده است، بوده و تأثیر منفی ای بر وجهه و روح پروین نداشته است. این عمل، یعنی درخواست جدایی نوعروس به دلیل استفاده شوهر از تریاک در آن دوران چندان پذیرفتنی نبوده و پرداختن فیلم به شخصیت پروین در بافت دوره تاریخی خاص خود میتوانست این واقعیت را به خوبی نشان بدهد، چنان که در شرایطی نسبتاً مشابه عالیه خانم جهانگیر با وجود داشتن تحصیلات و استقلال مالی و خانواده ای اهل ادب و نواندیش نمی تواند از نیما یوشیج (که بر خلاف همایون فال دارای شغل هم نبوده) جدا بشود.
نکته ای دیگر که در فیلم از فضای زمانه پروین مغفول مانده و باعث ضعف شخصیت پروین و عدم تطابق آن با واقعیت است، حذف یا نادیده گرفتن زنان معاصر او و دستاوردهای آنان است. میدانیم که دوره مشروطه بزنگاهی تاریخی است که شخصیت های درخشانی از زنان مانند فخرعظمی ارغون، بیبی خانم استرآبادی و ... در آن بروز یافته اند و حضور این زنان بر شخصیت پروین تاثیرگذار بوده است. متأسفانه در فیلم به جز مادر پروین (با بازی آزیتا حاجیان) و مهکامه محصص (مادر اردشیر محصص) که دوست پروین بوده و خواهر همکار پروین در کتابخانه، زن واقعی دیگری نمیبینیم. گویی پروین- با وجود اشتغال به کار در کتابخانه دانشگاه و فعالیت های اجتماعی و فرهنگی دیگرش- در آکواریومی تحت حمایت و حفاظت پدر و دوستان پدر و برادرش نگهداری میشود و پرواضح است این رشد آکواریومی نمیتوانسته چنین رشد چند وجهیای را برای پروین به دنبال داشته باشد.
فیلم هایی مانند «پروین» می توانند به نشان دادن درست تاریخ و نور تاباندن بر زوایای تاریک و مجهول آن برای آگاهی بخشی به نسل معاصر بسیار موثر باشند. در مجموع هرچند ساخت فیلم از زندگی شخصیت های ادبی و فرهنگی بهخصوص زنان، کاری ارزشمند است اما گزیده گویی زیاد و برخورد انتخابی با وقایع تاریخی دوره زندگی پروین و آمیختگی آن با خیال باعث شده که علیرغم تلاش بازیگر نقش پروین (مارال بنیآدم) برای نزدیکی به این شخصیت، پروینِ این فیلم شخصیتی کممایه و ضعیف نشان داده شود.
کد خبر 6054554 طاهره تهرانیمنبع: مهر
کلیدواژه: پروین اعتصامی فیلم پروین مارال بنی آدم محمدرضا ورزی تئاتر ایران هنرمندان تئاتر فیلم کوتاه اسکار فیلم سینمایی موسیقی ایرانی حضور هنر ایران در جهان سازمان سینمایی سوره شبکه دو سیما کنسرت موسیقی موزه سینما سینمای هنر و تجربه رمضان 1445 شخصیت پروین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۵۵۹۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدئو) روایت جالب فریدون زندی از مشکل داشتن علی پروین با او
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
منبع: فوتبال ۳۶۰
tags # علی پروین ، فوتبال سایر اخبار اسرار تکامل آلت جنسی؛ رابطه جنسی انسانهای اولیه مثل گوریلها بود؟ (تصاویر) «زو»؛ گاو عقیم و غولپیکری که توسط انسانها به وجود آمد! اتفاق عجیب که همزمان با انقراض دایناسورها در زمین رخ داد! (تصاویر) مرکز واقعی جهان کجا است؟